Bà Sông thở dài, rõ ràng con trai con gái đầy đủ, cháu nội cháu ngoại có cả rồi, mà bà như một người cô đơn không gia đình. Bà có nhà, có đất, trong tay có t iền hẳn hoi, vậy mà giờ đây mang cái tiếng đi ở nhờ đất nhà thằng con rể. Bữa ăn phải phụ thuộc chúng nó, những thứ mình muốn thì nó lại không mua, giờ giấc thì trưa quặt hoặc tối lâu rồi chúng còn chưa dọn cơm. Bà bực mình, góp ý thì nó cãi. Không biết giãi bày với ai, sang nhà bà Cát tâm sự kể lể vài câu, thế là hôm sau đã đến tai nó rồi.

Mà cũng không ai như con gái bà. Nó cầm tiền của bà gọi thợ mua điều hòa mới, nhưng lại tháo cái cũ ở phòng mình đem lắp cho mẹ, rồi thì vợ chồng nó dùng cái mới. Như vậy ai mà chả bực mình. Nó còn dám lớn giọng l áo toét với bà. Nó giận cá ch ém thớt đ iên lên mà ch ửi rủa bà như kẻ ăn mày ngoài đường. Trời ơi, có lúc bà nghĩ rằng, không biết là có ai để lộn cái giống khác vào nhà bà hay không? Nhưng mà lộn làm sao được, từ cái mặt cái mũi, cái miệng của nó giống bà như đúc. Nó không phải con bà thì là còn ai vào đây.

Cái chân đ au nó làm cho bà mất ngủ cả đêm. Bà trở mình liên tục, thỉnh thoảng lại cất tiếng rên khe khẽ, nhưng cũng chỉ có mình bà trong gian phòng hẹp. Đứa ở cạnh nó đang mong cho bà ch ết đi, đứa ở xa mà có biết, chắc chắn chúng nó cũng chả thương tiếc gì một người mẹ như bà.

Rồi bà thức cho tới sáng, trong đầu bà hiển hiện những tháng ngày cực khổ mà bà đã trải qua, vất vả nuôi con trưởng thành, để bây giờ nằm còng queo một mình một chỗ, t iền m ất mà vẫn phải chịu tiếng là đi ở nhờ.

Bà gi ận con gái đến tím cả r uột, nó ăn nói với mẹ như cá mè một lứa, l áo toét chưa từng có. Chả trách được, có lần anh em nó cãi nhau, thằng Lộc nó hét vào mặt bà mà nói rằng:

– Bà có ăn nhầm phải cái gì trước khi sinh ra nó không?

Mà tất cả lũ con bà đều cùng một giuộc. Thằng Lộc con trai bà cũng vậy thôi, nó gạ gẫm bà về ở với nó, sau khi mượn t iền của bà để trả nợ làm nhà, nó sinh sự cãi nhau với bà liên tục. Thế mới lên chuyện bà đến ở nhà cái Hạnh. Giờ nghĩ lại thì thấy dại thật rồi.

Bà nghĩ, giá như bà cứ ở cùng với cái An con gái thứ hai của bà, thì có lẽ bây giờ bà lại sướng. Nó tốt tính lắm, luôn thích giúp đỡ người khác, muốn cho đi mà không thích nhận lại. Nhưng khổ một nỗi là cái nết nó dở ương hết chỗ nói, nó thẳng thắn như mũi t ên, không ý tứ gì hết. Không nên không phải nó nó nói như dùi vào tai, tức không chịu được. Nói tóm lại là bà không vừa lòng với đứa nào, ở đâu cũng xảy ra c ãi vã xung đ ột.

Tới lúc này thì chẳng còn chỗ mà chuyển đi nữa rồi. Con Hạnh nó nói đúng lắm, đó là ngh iệp báo khi bà vô tâm để cho con Lành ch ết uổng, rồi bà nhẫn tâm bán đứa con gái út cho người ta mang nó sang Trung Quốc. Bà không có lương tâm của một người mẹ, thì bà sẽ không được hưởng phúc được các con nó phụng dưỡng lại mình.

Nhưng chúng nó đang cầm t iền của bà kia mà, bà đã ăn không của chúng nó được miếng nào? Trời ơi, đúng là lòng dạ con người! Vì th am t iền mà chúng nó trở thành những đứa con bất hiếu, nó dám vạch mặt bà như vạch trần t ội ph ạm. Anh em nó cũng vì t iền coi nhau như kẻ thù, con em gọi anh trai bằng thằng Lộc, rồi nó gọi chồng nó một điều anh hai điều em, nhưng nó gọi mẹ bằng bà xưng tôi. Rồi nó nói sao con ch ó không c ắn cho bà ch ết đi!

Bà là người sinh chúng nó ra, rồi nuôi chúng nó lớn dựng vợ gả chồng, vậy mà chúng nó coi bà như kẻ ăn mày. Nó dám kể t ội của bà trước mặt thằng con rể. Cho dù có x ấu xa tới mức nào thì tao cũng là người mang nặng rồi đẻ ra lũ chúng mày đấy. Mày được lắm con ạ.

Bà nhớ lại mấy chục năm trước đây, tuy cuộc sống còn nghèo nhưng nó yên bình hạnh phúc lắm. Ông và bà là một trong những nam thanh nữ tú ở trong làng. Họ kết hôn là nhờ mai mối, chứ ngày đó muốn yêu cũng ngại không có mấy ai dám cất lời tỏ tình.

Ngôi làng mà hai người sinh sống nằm cạnh khu bãi ven đê cách xa đường quốc lộ, xa trường học, xa khu y tế, và cũng xa cả nơi họp chợ. Dân cư ở thưa thớt nên nên đất đai ruộng vườn rất rộng. Ông bà được xã cho đám đất ở tận cuối làng để dựng nhà ở. Phía sau giáp con mương dẫn nước, phía trước là con đường thôn đầy cát bụi. Ông dọn sạch cỏ, cải tạo đất rồi trồng chuối, trồng rau và vây một đám để nuôi gà vịt.

Hơn một năm sau, bà sinh đứa con trai đầu lòng. Hai người phấn khởi đặt tên con là Lộc, hy vọng sau này cuộc sống của gia đình sẽ luôn hạnh phúc khá giả.

Vì bà phải nuôi con nhỏ nên mọi việc nặng nhẹ đều tới tay ông. Là một người chịu thương chịu khó, ông không quản ngại từ việc đồng tới việc nhà. Cuộc sống tuy chưa khá giả, nhưng họ vẫn cảm thấy thật hạnh phúc. Hai năm sau thì bé An ra đời, tiếp sau đó là bé Lành. Vậy là ông bà đã có đủ nếp đủ tẻ một trai hai gái rồi.

Cuộc sống của hai ông bà đang yên bình thì ông nhận được lệnh nhập ngũ. Ông ôm các con vào lòng rồi nói:

– Các con ở nhà với mẹ ngoan, bố đi công tác, xong nhiệm vụ thì bố sẽ về.

Thằng Lộc thấy mắt bố nó đỏ hoe thì ngơ ngác. Hai đứa con gái còn quá nhỏ vẫn chưa biết gì. Còn bà lặng lẽ lau nước mắt nhìn theo bóng chồng đi khuất dần.

Hết nghĩa vụ, ông trở về trong hạnh phúc vô bờ bến. Thằng Lộc đầu trần chân đất, cái mặt đen nhẻm dang tay ôm chầm lấy bố. Còn cái An thì cứ nấp sau lưng mẹ. Nó không tưởng tượng ra người cha của mình trong mơ lại là người đàn ông này.

Không thấy đứa con gái thứ ba, ông hỏi vợ:

– Con Lành đâu?

– Nó…m ất rồi?

– Sao? Làm sao con lại m ất được, nó đi khi nào?

– Nó bị tả.

– Trời ơi…

Ông ngồi lặng người, giọt nước mắt hiếm hoi từ từ lăn xuống đôi gò má đen xạm. Mãi sau này ông mới biết chuyện, con Lành bị đi ngoài nhiều ngày, nhưng bà không lo th uốc thang mà bắt nó nhai búp ổi. Nhưng khi ấy nó mới hơn ba tuổi, nó còn quá nhỏ thì làm sao mà ăn được cái thứ lá đắng chát xít cổ họng đó được. Bà để con Lành ở nhà với cái An, sau đó đi làm đồng bình thường. Bà để cho cái bô nơi góc nhà, dặn nó khi nào buồn thì ngồi vào đó.

Tới một ngày con bé lả đi vì bị m ất nước. Rồi nó đã không chịu nổi nữa mà đã ra đi.

Ông Thiện ra thăm m ộ con gái, r uột g an đ au như c ắt ra từng khúc. Ông lặng lẽ đốt hương, rồi nhổ sạch sẽ cỏ xung quanh, hai tay cẩn thận đắp từng viên đất cho ngôi nhà của con cao thêm một chút.

Ông về nhà thì các em gái đã lấy chồng, còn cậu em út cũng đã lớn lắm rồi. Cái lưng của mẹ ông cũng đã còng thêm một chút, đôi mắt mờ đục nhìn thằng con trai cả, nước mắt trào ra giàn giụa vì thương con và cháu.

Ông nhìn cái đám vườn quanh nhà cỏ mọc cao ngập đầu người. Những bụi chuối trước đây ông trồng xanh tốt là vậy, bây giờ cằn cỗi nằm len lỏi trong rừng cỏ không có lối bước vào. Chắc là vợ ông vì bận nuôi con, cho nên không có thời gian để làm vườn đây mà.

Hằng ngày ông lại cần mẫn làm việc. Hết rẫy cỏ lại xới đất, sau đó trồng các loại cây ăn quả ngắn ngày. Dân làng lại bắt đầu thấy đám vườn của ông bà sạch sẽ xanh tốt trở lại nhanh chóng.

Rồi cái Hạnh và cái Phúc ra đời. Ngày đó đa phần cặp vợ chồng nhà nào cũng phải sinh từ ba tới năm đứa. Vì đông con nên kinh tế lúc này càng khó khăn. Bà chỉ bận mang bầu với đẻ, một mình ông làm sáu miệng ăn nên khá là vất vả. Ông bàn với bà:

– Bà ở nhà trông nom mấy sào ruộng, đứa lớn bế đứa nhỏ, để tôi đi làm kiếm thêm chút tiền.

Ông đi sang làng khác làm phụ vữa, bà ở nhà thì lại mọi việc đâu đóng đấy. Thấy vợ không chịu thu vén, vài lần ông góp ý thì bắt đầu lời qua tiếng lại. Rồi góp gió thành bão, nhiều trận cãi vã đã xảy ra liên tiếp.

Đàn con càng lớn càng ăn mất nhiều, cảnh nhà đã nghèo lại càng nghèo thêm. Hai người không dừng lại ở những trận cãi nhau nữa, mà đã có lúc bát đĩa bay cả ra ngoài sân.

Một hôm ông đi làm về thấy nhà cửa tối om, bếp núc lạnh tanh. Ông hỏi thằng Lộc:

– Mẹ mày đâu chưa về?

– Chắc mẹ con lại sang hàng xóm chơi rồi.

Ông xuống bếp, thấy nồi cơm vùi trong đống tro, rổ rau muống luộc đỏ quạch để trên cái nồi đen xì. Ông gọi các con dọn cơm ăn. Lúc này ông mới để ý không thấy con Phúc đâu. Ông hỏi:

– Em đâu rồi, không gọi nó về ăn cơm!

– Chắc nó đi chơi với mẹ rồi bố à.